Փաստ №1

Որքա՞ն ածխաթթու գազ է արտանետվում մթնոլորտ հեռահաղորդակցության սարքավորումների միջոցով, որոնք ծառայում են 1 ժամ տեսակոնֆերանսի համար:

Համաճարակի գագաթնակետին ԱՄՆ-ի Փերդյու համալսարանի հետազոտողները հաշվարկել են՝, որ սարքավորումը, որն ապահովում է մեկ ժամ վիդեոկոնֆերանսի ստանդարտ սպասարկում (ժամում 2, 5 ԳԲ ժամում) մթնոլորտ է արտանետում 157 գրամ CO2: Եթե ​​տեսախցիկը անջատված է, ապա արտանետումները, կնվազեն 96%-ով, քանի որ աուդիո փոխանցումը շատ ավելի քիչ ռեսուրսներ է ծախսում, քան վիդեոն: Եթե ​​1 միլիոն օգտատեր հրաժարվի տեսազանգերից, ապա մեկ ամսում մթնոլորտ չի արտանետի 9023 տոննա ածխաթթու գազ։ Նույն քանակի արտանետում է տալիս մեկ ամսում ածխով աշխատող ՋԷԿ-ը, որը էներգիա է մատակարարում 36000 բնակիչ ունեցող փթքր քաղաքին։

Փաստ №2

Տարեկան քանի՞ տոննա աղբ է արտադրում միջինը մարդ:

ՄԱԿ-ի տնտեսական և սոցիալական հարցերի դեպարտամենտի վիճակագրության համաձայն՝ տարբեր երկրների քաղաքապետարանները հավաքում են տարեկան 1.5 հազարից մինչև մի քանի 100 հազար կիլոգրամ, երբեմն նաև տասնյակ տոննաներ, աղբ մեկ անձի համար։ Որոշ երկրների համար տվյալները բավականին զարմանալի են՝ Նեպալում մեկ անձի համար տարեկան 170 գ աղբ, Քուվեյթում՝ 4 տոննա աղբ։ Իսկ Հայաստանի համար ՄԱԿ-ն ընդհանրապես տվյալներ չունի, ուստի մենք հաշվարկների համար հիմք ենք ընդունել ԱՄՆ Շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործակալության թափոնների հավաքագրման տվյալները՝, որը հավաքգրում է տվյալներ քաղաքապետարաններից ավելի քան 35 տարի և հմուտ է դարձել դրանում: 2018թ․ ամերիկացիներն օրական արտադրել են մոտ 11կգ աղբ, իսկ տարեկան մոտ 800կգ:

Փաստ №3

Մեկ տարվա ընթացքում մարդու արտադրած աղբի քանի՞ տոկոսն է պլաստիկ.

Կենցաղային պինդ թափոնների մեծ մասը սովորաբար բաղկացած է բանանի կեղևից, կեղտոտ (չտեսակավորված) փաթեթավորումից, ենթամթերքից, ձկան գլուխներից և սննդի այլ թափոններից: Պլաստիկը կազմում է մոտ 10%, ավելի ճիշտ՝ մաքուր պլաստիկ, որը կարելի է առանձնացնել և վերամշակել:

Աղբյուր՝ https://datatopics.worldbank.org/what-a-waste/trends_in_solid_waste_management.html

Փաստ №4

Որքա՞ն ջուր է օգտագործում մարդը տարեկան:

Այս հարցին հավանաբար հնարավոր է պատասխանել, բայց միջին թիվը մեզ շատ բան չի ասի. ջրի սպառումը չափազանց տատանվում է կախված երկրից։ Միջին ամերիկացին, ըստ ԱՄՆ Շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործակալության, տանը ծախսում է օրական 300 լիտր ջուր, միջին Մալիացին, ըստ ԱՄՆ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնների, տնօրինում է 3 լիտր ջուր:

Փաստ №5

Օրական քանի՞ դեղորայքային միացություն է մտնում մեկ միլիոնանոց քաղաքի կեղտաջրերը:

Դեղորայքային միացությունները մտնում են կոյուղի, երբ դրանք դուրս են գալիս մարդու օրգանիզմից։ Միացյալ Նահանգների 50 խոշոր քաղաքային կեղտաջրերի մաքրման կայաններում 2014-ին անցկացված ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ ցածր, բայց հայտնաբերվող կոնցենտրացիա դեղերի բազմազանության՝։ Տվյալ կոնցենտրացիաները իսկապես փոքր են, դրանք չափվում են տրիլիոն մասերով, և այդպիսի ջրից դեղամիջոցի մի քանի չափաբաժին կարելի է ստանալ միայն 10 տարի շարունակ 2 լիտր խմելու դեպքում:

Փաստ №6

Ո՞ր տեսակի աղբն է ամենաշատը կենցաղային աղբի մեջ:

Քաղաքային թափոնների կազմը տարբեր է երկրից երկիր և մեծապես կախված է բնակչության եկամուտի մակարդակից: Եկամուտը որոշում է սպառման կառուցվածքը և, համապատասխանաբար, աղբի կազմը։ Աղքատ երկրներում սննդի թափոնները կազմում են ընդհանուր զանգվածի կեսը, իսկ որտեղ մարդիկ ավելի հարուստ են՝ ընդամենը մեկ երրորդը։ Ամբողջ աշխարհում սննդամթերքի թափոններն են կազմում քաղաքային կոշտ թափոնների մեծ մասը: Ճիշտ է, հարկ է նշել, որ սննդին են պատկանում նաև աղտոտված փաթեթավորումները և պոլիմերային նյութերը, որոնք հնարավոր չէ առանձնացնել սննդային և կենցաղային աղբից, օրինակ՝ մանկական տակդիրները։ Այսպիսով, իրականում քաղաքային կոշտ թափոնների մեջ կա թուղթ, պլաստիկ, փայտ և ապակի (MSW):

Վերցված է https://datatopics.worldbank.org/what-a-waste/trends_in_solid_waste_management.html

Փաստ №7

Որքա՞ն CO2 է տալիս մեկ մեքենա վարելը:

Կախված կոնֆիգուրացիայից, մեխանիկական կամ ավտոմատ փոխանցման տուփից և արտադրության տարուց, այն կարող է տալ 102-ից 205 գրամ CO2 մեկ կիլոմետրի համար, իսկ վերջին տարիների մեքենաներն ավելի մոտ են 102-115 միջակայքին: Սակայն Kia Rio-ի արտանետումների տվյալները հակասական են վերընշվածին՝ https://www.autoexpress.co.uk/kia/rio/mp https://www.cars-data.com/en/kia-rio/co2-emissions

Փաստ №8

Որքա՞ն CO2 է ապահովում մեկ ուղևորի համար գնացքով երթևեկելը:

Արագընթաց գնացքներն “ամենականաչ”-ն են, նրանք արտադրում են CO2 շատ ավելի ցածր արտանետումներ, քան սովորական էլեկտրական, դիզելային և նույնիսկ ածուխով աշխատող լոկոմոտիվները: Լոնդոնի վիճակագրության գրասենյակներից մեկը հաշվարկում է, որ արագընթաց գնացքը մեկ կիլոմետրում 40-100գր CO2 գազ է արտանետում յուրաքանչյուր ուղևորի համար (չնայած միայն 500 կիլոմետրից ավելի հեռավորությունների վրա, եթե ճանապարհորդությունն ավելի կարճ է արտանետումներն ավելի մեծ են):

Փաստ №9

Որքա՞ն է Boeing 777-ով Մոսկվա-Երևան չվերթի մեկ ուղևորի ածխածնի հետքը:

Ավիացիան օդում ածխածնի երկօքսիդի՝ CO2, ամենամեծ աղբյուրներից մեկն է, սակայն մասնավոր ինքնաթիռներն ամենավատն են, և խոշոր ուղևորատար ինքնաթիռները առնվազն կիսում են իրենց ածխածնի հետքը ավելի շատ մարդկանց հետ: Boeing 737-400-ի համար նորմալ արտանետումները կազմում են 115 գրամ CO2 մեկ կիլոմետրում մեկ ուղևորի համար, կամ 90 կգ թռիչքի 1 ժամում: Շերեմետևոյից Զվարթնոց ենք թռչում առանց տրանսֆերների։ Մինչև 2022 թվականի փետրվարը թռիչքը տևում էր 2 ժամ 45 րոպե, այժմ երթուղու փոփոխության պատճառով այն 1 ժամով ավելի է։ Ընդհանուր - 157,5 կգ CO2 ուղիղ մթնոլորտ:

Փաստ №10

Որքա՞ն է միջին երեխային ծնվելուց մինչև 18 տարեկան մեծացնելու ածխածնի հետքը:

Սա հաշվարկվել է 2017 թվականին շվեդական Լունդ համալսարանի և Կանադայի Բրիտանական Կոլումբիայի համալսարանի երկու գիտնականների կողմից՝: Նրանք պարզել են, որ զարգացած երկրների ընտանիքներում, որոնք ունեն 1 երեխա պակաս, մթնոլորտում արտանետվում է 58,6 տոննա ավելի քիչ ածխաթթու գազ, քան մեկ հավելյալ երեխա ունեցող ընտանիքներում: Լրացուցիչ երեխա չունենալն ապացուցվել է, որ CO2 արտանետումները նվազեցնելու ամենաարդյունավետ մասնավոր միջոցն է: Համեմատության համար՝ մասնավոր մեքենայով ճամփորդելուց հրաժարվելը համարժեք է տարեկան 2,4 տոննա ածխաթթու գազի խնայողության, իսկ բուսական սննդին անցնելը համարժեք է 0,8 տոննայի։ Իսկ եթե 58,6 «մանկական» տոննան բազմապատկենք 18 տարով, կստացվի 1054,8 տոննա։ Իհարկե, սա հաշվարկի շատ կոպիտ մեթոդ է, և, այնուամենայնիվ, քիչ հավանական է, որ փոքր մարդը, մեծանալով, թողնի ավելի քիչ CO2, քան փոքր տարիքում: